1793: Patriots & Traitors (Sound of Drums) – Ontwerper: Jason St Just – Illustraties: Marc von Martial – Spelers: 1-5 – Speeltijd: 30 – 120 minuten – Leeftijd: 12+
Hij is een wereldreiziger en woonde onder meer in Canada, Frankrijk en België. En ook al is hij nu woonachtig in de buurt van Genk, Jason St Just zal altijd een band blijven houden met Frankrijk. “Wat ik daar allemaal zag aan geschiedenis, echt geweldig”, vertelt hij. Het is daarom niet verwonderlijk dat een van de spellen van St Just draait om de Franse revolutie.
Speloptafel sprak uitgebreid met Jason St Just en zijn spel 1793: Patriots & Traitors in aflevering 57. Die vind je hier. Foto hierboven: Henk Rolleman
“Het zijn ook mijn reizen die mijn interesse in de Franse revolutie hebben aangewakkerd”, legt Jason uit. “Ik was elf twaalf jaar en wat ik allemaal in Parijs zag uit die periode. Dat was echt geweldig. Ik was zo onder de indruk van de periode van de Franse revolutie en Napoleon. En ik heb daarom ook geprobeerd om zoveel mogelijk van dat gevoel en die monumenten terug te laten keren in het spel.”
In de serie The Making of… gaat Speloptafel op zoek naar het verhaal achter een spel. Hoe is het tot stand gekomen? Wat is het idee? Hoe lang duurde het proces en wat komt er allemaal bij kijken. Het zorgt voor een aantal interessante verhalen met makers of een proces, dat soms jaren
In het spel 1793: Traitors & Patriots speel je een van de strijdende partijen in de periode van de Franse revolutie. En dat zijn er heel wat, want ook binnen de revolutionairen zijn er tal van stromingen. “Het was een tijd van verandering”, legt Jason uit. “Het was de tijd na de verlichting, mensen werden wakker en waren kritisch over de maatschappij waarin ze leefden. Maar hoe dat moest, dat wist niemand. En zo ontstond er vooral een hoop chaos.”
In het spel ontstaan tijdelijke samenwerkingen, terwijl toch iedereen zijn eigen doelen behoudt. De ultra-radicalen willen zoveel mensen naar de guillotine sturen, terwijl er ook partijen bij zitten die de koning juist willen redden. Uiteindelijk is het de bedoeling om aan het einde van het spel, dat uit 21 ronden bestaat, de meeste invloed te hebben, die bestaat uit blokjes.
Is het spel dan een complete weergaven van de Franse revolutie? Nee, want dat is bijna onmogelijk, zegt Jason. “Het hele proces is veel te omvangrijk. En je kan niet alle details erin verwerken. Maar tegelijkertijd zijn we ook de maatschappij aan het veranderen en kan er gestemd worden op 21 wetten. En sommigen veranderen ook echt de spelregels.”
Het spel draait om gebeurtenissen die met kaarten worden geactiveerd. En de kaarten hebben ook meerdere acties, die bijvoorbeeld bepaalde acties laat plaatsvinden op het bord. “Maar je hebt ook kaarten met een royalistsymbool erop. Dat is dan van iemand die trouw is aan de koning. Als je dan betrapt wordt met zo’n kaart in je handen, dan wordt beschuldigd van verraad. En dat is slecht voor je invloed”
Want veel mensen denken bij de Franse revolutie toch vooral aan de guillotine, die tal van mensen letterlijk de kop kostte. “Veel mensen vinden dat verschrikkelijk, die guillotine”, zegt Jason. “Maar als je terug gaat naar die tijd, dan was het eigenlijk een vrij humane oplossing. In de periode daarvoor werden mensen verbrand of verminkt. Dan was dit eigenlijk een verbetering.”
Dit artikel gaat verder onder deze advertentie:
Thema vs. Historie
Uiteraard was bij dit spel het thema er eerder dan het spelmechanisme. Maar wat is er dan belangrijker? De spelervaring of de weergave van de werkelijkheid. “Het moet wel een spel blijven”, zegt St Just. “Het mag geen geschiedenisles worden. Ik vind met alle spellen die ik doe, dat je de mensen de geschiedenis niet door de strot moet duwen. Ze moeten juist de smaak te pakken krijgen om te zeggen van ‘hier wil ik meer over weten’.”
St Just: “Het spel is niet te zwaar en ook niet te licht. Het is echt voor families. Zo schoof er op het Spellenspektakel een familie aan: vader, moeder en twee jong volwassen kinderen. Tijdens het spel had de dochter tegen haar vader gevraagd ‘zullen we een staatsgreep plegen, dan zal ik je wel helpen. Dat gebeurde, maar de vader hielp uiteindelijk niet en toen moest de dochter naar de guillotine. Die is toen opgestapt en zei dat het goed is geweest. Het is niet de bedoeling om mensen ongelukkig te maken, maar wel een bepaalde ervaring krijgen. En het is meer dan een spel voor de liefhebbers van historie.”
Meer dan 10 jaar
Uiteindelijk heeft de totstandkoming van 1793 meer dan tien jaar geduurd. Het idee ontstond rond het jaar 2012. “Ik zet mijn ideeën meteen op papier en dat was bij dit spel klaar in 2014. Wat is dan meestal doe is dat ik mijn prototypes bescherm en dan dien ik ze in, zodat ze tenminste een registratie hebben.”
Uiteindelijk duurde het jaren voordat een uitgever het aandurfde. “Ik denk dat er twee redenen zijn waarom het zo lang heeft geduurd. “Of ze waren té gedurfd voor die tijd, want mijn spellen zijn behoorlijk ‘cutthroat’ of ik heb gewoon contacten gelegd met de verkeerde uitgevers natuurlijk.”
Uiteindelijk kwam het spel terecht bij Sound of Drums, een uitgeverij uit Duitsland dat zich vaker richt op historische spellen. “Je hebt nu natuurlijk ook veel meer uitgevers dan vroeger. Ik kan alleen maar zeggen dat je altijd moet blijven doorzetten als creatieveling. Geef nooit op.”
Jason St Just (1974) is geboren in Canada en werkt bij het Openluchtmuseum in Bokrijk (Belgisch Limburg). Sinds 1995 woont hij in België. Zijn bordspellendebuut maakte hij met een Waterloo-versie van Stratego. Daarna volgden onder andere Castellum Maastricht en Lost in Time. Dit jaar start de kickstarter-campagne rondom een realtime voetbalspel: Gooooal! in samenwerking met HenMar GamesBLOCK. Ook is hij de drijvende kracht achter het horeca-bordspellenevenement Peer Speelt.
